MAÜ Kızıltepe Meslek Yüksekokulu Müdürü tarımsal üretim uzmanı Doç. Dr. Yusuf Doğan, bölgede buğday ekiminden sonra ikinci ürün olarak ekilen mısır yerine yer fıstığının daha az maliyet ve daha çok kazanç getirdiğine işaret ederek 10 çeşit yer fıstığı ekimi çalışması başlattıklarını vurguladı. Sudan 2 kat, girdi-çıktıdan 3 kat daha az maliyete sahip olan ve pazar getirisi yüksek olan yer fıstığı ile ilgili çalışmalar bitirilince çiftçiler bilinçlendirilmeye başlanacak.
Bölgede yoğun bir şekilde monokültürü tarımın yapıldığını belirten Doç. Dr. Yusuf Doğan, “Yani daha çok buğday ve ikinci ürün olarak mısır ekimi yapılmaktadır. Bu alışkanlıklardan vazgeçirmemiz için çiftçiyi alternatif ürünlere yönlendirmemiz gerekiyor. Bunların içlerinden bir tanesi de yer fıstığı. Yer fıstığının bir baklagil bitkisi olmasından dolayı, yağ bitkisi olarak da yoğun kullanıldığı için aklımıza ilk olarak yağ bitkisi şeklinde gelmektedir. Oleik yağ asidinin yüksek olması kızartmalık yağ olarak kullanılması açısından değerlendirebiliriz. Çünkü bunların sıcaklığa karşı dayanıklılığının yüksek olması nedeniyle pek çok gelişmiş ülkelerde kızartmalık yağ olarak kullanılmaktadır. Diğer şekilde margarin, mayonez, sos ve balık konservesi şeklinde de bir üretim yapılabildiği gibi ülkemizde daha çok çerezlik olarak kullanılmaktadır. Çerezlik kullanılmasının temelinde ise fiyatların pahalı olduğunu söyleyebiliriz. Endüstride ise yine kozmetikte kullanıldığı gibi boya yapımında da yine yer fıstığı yağı kullanılmaktadır” dedi.
“Yer fıstığı kendinden sonra gelecek olan bitkinin topraktaki azot ihtiyacını karşılıyor”
İlk kez Mardin’de akademik çalışmalar adına farklı enstitülerden elde edilen 10 farklı yer fıstığı çeşidinin yüksek lisans tezi olarak ekimini gerçekleştirdiklerini kaydeden Doç. Dr. Doğan, “Baklagillerin toprağı koruma fiziksel, kimyasal ve biyolojik anlamda iyileştirme özelliğine sahip olduğunu da söyleyebiliriz. Bunların havada serbest halde bulunan azotları toprağa bağlayarak hem azot ihtiyacını karşılama hem de kendinden sonraki gelecek olan bitkiye azot ihtiyacı karşılama açısından önemli bir yere sahip olduğunu da söyleyebiliriz. Yer fıstığı ile ilgili olarak akademik çalışmalar başlattık” diye konuştu.
“Yer fıstığı yetiştiricileri ürünün pazar sorunun olmadığını söylüyor”
Ekim olanaklarını araştırdıktan sonra elde edilen sonuçları buğday ve mısır üretimine karşı olarak bir ekonomik analizini yaparak çiftçiyi bilgilendireceklerini vurgulayan Doç. Dr. Doğan, “Yer fıstığının yaygınlaşması için akademik anlamda aynı zamanda çiftçimizi yönlendirme açısından da çalışmalarda bulunacağız. Türkiye ortalamasına baktığımız zaman ortalama olarak 392 kilogram olduğunu söyleyebiliriz. Bölgemizde ise daha önce çiftçi şartlarında yetiştirildiği zaman 420 kilogram üzerinde bir verim aldığını da söyleyebiliriz. Mezopotamya toprakları içerisinde son dönemlerde ekim alanlarının artmasıyla beraber alternatif ürün olarak ta biz bunu çiftçilerimize önerebiliriz. Şırnak’ta ekim alanına baktığımız zaman 63 bin dekarlık ekim alanına sahip olduğunu söyleyebiliriz. Biz oradaki yetiştiricilik yapan kişilerle görüştüğümüz zaman pazar sorununun olmadığı söyleniliyor. Çünkü Adana’dan ve Osmaniye’den buraya gelip fiyatları 8 ile 12 lira arasında bir fiyat verip aldıklarını söylediler” şeklinde konuştu.
“Yer fıstığındaki gider 1 ise mısırda 3 katı”
Yer fıstığı yetiştiriciliği yapıldığı zaman maliyeti 1 lira ise mısır yetiştiriciliğinde maliyetin 3 katına çıktığını dile getiren Doç. Dr. Doğan, “Bu konuda araştırdığımız zaman ürünün girdi ve çıktı maliyeti açısından hesapladığımız zaman yer fıstığı yetiştiriciliği ekonomik anlamda üstündür. Son zamanlarda bölgemizde ve ülkemizde kuraklıkla ilgili bazı problemler yaşanmaktadır. Mısır bitkisine alternatif olarak yetiştiriciliği yapılabilecek olan yer fıstığının vejetasyon süresi olarak ortalama 400 ile 500 milimetre yağış sulama ile yetiştiricilik ekonomik anlamda yapılırken mısırda bu oran yaklaşık 2 katıdır. Bununda su tasarrufu açısından önemli bir bitki olduğunu söyleyebiliriz” dedi.
