Uz. Dr. Füsun Bilgin Karahallı, yüz bölgesi ve vücuttaki benler konusunda dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.
Doğuştan olan benler, konjenital nevüs olarak adlandırılmaktadır. Konjenital benlerin 20 cm’den büyüklerine dev konjenital nevus adı verilmektedir ve doğumsal benler arasında sadece dev konjenital nevuslar tehlikelidir. Zamanla kanserleşme riski yüksektir.
Edinsel olarak adlandırılan sonradan çıkan benler ise hormonal tetiklenme ile genelde ergenlik döneminde başlamaktadır. Yaklaşık 30’lu yaşlara kadar hızla çıkarlar ve 30 yaşından sonra ben çıkışı nadirdir. Bunların çoğu riskli değildir. Benlerden risk taşıyanlar ise displastik nevüs adı verilmektedir.
Benlerin birçok çeşidi bulunmaktadır, bu nedenle riskli olup olmadığının anlaşılması için dermatoloji uzmanı tarafından dermatoskop adı verilen cihaz ile değerlendirilmesi gerekmektedir.
Kanser riski taşıyan benlerin özellikleri şöyle sıralanmaktadır:
Olağandışı görünümler olabilmektedir.
Açıklı koyulu alanlar, hafif pembemsi alanlar görülebilmektedir.
Kenarları simetrik değil, girintili çıkıntılıdır.
Bazı yerleri daha açık, bazı yerleri daha koyudur.
Genellikle çapları yaklaşık 1 cm’den daha büyüktür.
Birkaç taneden fazla olabilmektedir.
Genellikle 30 yaşından sonra çıkmaktadır.
Aniden son zamanlarda büyümesi, düzensizleşmesi, bir kenarından büyümesi, renk değişikliği başlaması, koyulaşması, üzerinde sızıntı, kanama, kabuklanma görülmesi tehlike arz etmektedir. Semptom olarak da ağrımaya, sızlamaya, yanmaya başlaması risklidir.
Güneş risk barındırmayan benleri dahi etkileyebilmektedir. Ailede deri kanseri öyküsü de önemlidir. Özellikle çocukluk çağında alınan güneş etkili olmaktadır. Bu yüzden çocukların güneşten korunmasının üzerinde çok durulmaktadır. Çocukluk çağındaki güneş yanıkları çok daha zararlıdır. Kişinin beyaz tenli olması da önemli bir etkendir.
Et benlerinden korkmayın
Et benleri normal benler arasında değerlendirilmez. Et benleri genellikle genetik geçişlidir yani aile bireylerinden aktarılmaktadır. Genellikle koltuk altı, boyun yan kenarları, kasıklar gibi büklüm yerlerinde daha fazladır. Herhangi bir travmayla kabuklanabilir ya da düşebilir. Keselenirken bile düşebilmektedir. Ancak et benlerinin genellikle herhangi bir tehlikesi yoktur.
Önleminizi erken dönemde alın
Benlerin riskli hale gelmemesi için alınabilecek önlemler şöyle sıralanmaktadır.
Yaz kış güneşten korunmak çok önemlidir. Güneşe çıkmadan 20 dakika önce mutlaka güneş koruyucu sürülmelidir.
Yazın güneşlenmemeli, şemsiye, gölgelik gibi alanlar tercih edilmelidir.
Özellikle displastik nevüsü olanlar ya da ailede malign melanom öyküsü bulunan kişiler mutlaka kendilerini aynada ayda bir kere özellikle avuç içi, ayak tabanı, genital bölge olmak kaydıyla kontrol etmelidir.
Displastik nevüsler kötü huylu tümör barındırmasa da 6 ay ya da 1 yılda bir nevüsün durumuna göre belirlenecek sürede takibe alınmalıdır.
En önemlisi benlerde bu tür değişiklikler görüldüğünde vakit kaybetmeden bir dermatoloji uzmanına görünülmelidir. Ben, bilgisayarlı dijital dermatoskoplarla incelenmeli ve takibe alınmalıdır. Bu konuda çok gelişmiş cihazlar bulunmakta, gerekli takip ve tedaviler ile benler risk olmaktan çıkmaktadır.
